Kategori: Makaleler

Şubat Neden 28 Çeker? Bilimsel Gerçeklerin Sosyolojik Anlamı Üzerine Bir Analiz Bir araştırmacı olarak, toplumsal yapıları anlamaya çalışırken sık sık doğa ve kültür arasındaki ilişkiyi düşünürüm. Her şeyin kökeninde bir neden vardır; hatta Şubat ayının 28 çekmesi bile yalnızca astronomik bir tesadüf değil, insanın zamanı düzenleme biçiminin bir yansımasıdır. Zamanı ölçmek, hem bilimin hem de toplumun ortak bir ürünüdür. Bu yüzden Şubat’ın kısa olması yalnızca bir bilimsel olgu değil, aynı zamanda kültürel bir düzenin simgesidir. Bilimsel Arka Plan: Güneş, Dünya ve Takvimin Uyumsuz Dansı Öncelikle bilimsel açıdan başlayalım. Dünya, Güneş’in etrafında yaklaşık 365 gün ve 6 saatte bir tur atar.…

Kamyon mu Kamyonet mi? Bir Yolun, İki İnsanının ve Binlerce Hikâyenin Meselesi Bazı tartışmalar vardır, yalnızca teknik detaylarla açıklanamaz. Çünkü mesele bir aracın teker sayısından çok, yolda taşıdığı yük, içindeki insanların hayalleri ve yolun sonunda varmaya çalıştıkları yerle ilgilidir. “Kamyon mu kamyonet mi?” sorusu da işte tam olarak böyle bir tartışma… Bugün size bir teknik analiz değil, bir hikâye anlatacağım. Belki de kendi hayatınıza çok benzeyen bir hikâye. Yola Çıkış: Ayşe ile Mehmet’in Hikâyesi Ayşe ve Mehmet, küçük bir kasabada yaşayan evli bir çiftti. Hayatları boyunca birlikte çok şey taşımışlardı: umut, hayal, borç, eşya, hatta zaman zaman birbirlerine olan kırgınlıklarını…

Kamil Ne Demek Ekşi Sözlük? Bilimsel Bir Merakın İzinde Bazen en sıradan görünen bir kelime bile, arkasında sosyal psikolojiden dilbilime, kültürel algıdan dijital kimliğe kadar uzanan bir hikâye taşır. “Kamil ne demek Ekşi Sözlük?” sorusu da bunlardan biri. Bu yazıda, bu kelimenin Ekşi Sözlük’teki çok katmanlı anlamlarını bilimsel bir lensle ama herkesin anlayabileceği bir dille ele alacağız. — Kelimeler Neden Bu Kadar Güçlü? Dilbilim araştırmaları, bir kelimenin yalnızca anlam taşımadığını, aynı zamanda sosyal bir sinyal işlevi gördüğünü söyler. “Kamil” kelimesi de bu açıdan oldukça ilginçtir. Arapça kökenli kâmil, “tam, olgun, eksiksiz” anlamına gelir. Ancak modern Türkçede, özellikle internet kültüründe, bu…

Güllük Körfezi: Bir Edebiyatçının Gözünden Edebiyatla Dönüşen Bir Mekân Edebiyat ve Mekânın Buluştuğu Nokta: Güllük Körfezi Kelime ve mekân ilişkisi, zaman zaman öyle derinleşir ki, bir yerin gerçek coğrafyasından çok, onun edebiyatla şekillenen izdüşümü bizi etkiler. Her bir kelime, içsel bir evreni açar ve her bir mekân, bir hikâyenin içinde canlanır. Güllük Körfezi’nin konumu, sadece bir coğrafi yerin ötesine geçer; o, bir anlatının içinde şekillenen, her okuyanın farklı bir anlam yükleyeceği bir mekândır. Bir edebiyatçı için, Güllük Körfezi, yalnızca haritada bir noktadan ibaret değildir. O, bir arayışın, bir keşfin ya da belki de kaybolmuş bir anının mekânıdır. Edebiyatla çevrili her…

En Zararlı Yiyecek Hangisi? Tek Bir Günahkâr Arama Tembelliğinden Vazgeçelim Samimi giriş: “En zararlı yiyecek hangisi?” diye sorulduğunda, çoğu zaman aklıma tek bir ürün değil, zekice tasarlanmış bir sistem geliyor. Korku ve umut satan başlıklar, parlak ambalajlar, “doğal”, “fit”, “şekersiz” etiketleri… Hepsi bir araya gelip bizi kandırıyor. Rahatsız edici gerçeği söyleyeyim: Tek bir cani yok. Ama alışkanlıklarımızı rehin alan bir fail grubu var. Bu yazı, klişeleri değil, o sistemin içindeki zayıf noktaları hedef alıyor. Kısa cevap: En zararlı yiyecek, düzenli ve fark etmeden çok tükettiğiniz ultra işlenmiş, şeker/nişasta yüklü, lif fakiri ürünlerdir—özellikle şekerli içecekler. Suç, tek lokmada değil; süreklilikte ve…

Göze Göz Dişe Diş Nasıl Yazılır? İnsanın Adalet Arayışına Psikolojik Bir Bakış Bir psikolog olarak, insan davranışlarını anlamaya çalışırken en çok dikkatimi çeken şey, intikam ve adalet arasındaki ince çizgidir. “Göze göz, dişe diş” sözü, yalnızca bir deyim değil; aynı zamanda insanın iç dünyasında yankılanan güçlü bir psikolojik mekanizmadır. Bu ifade, tarih boyunca hem bireysel hem toplumsal düzeyde adalet, öfke ve dengeleme duygularının sembolü olmuştur. Peki, bu sözü yalnızca dilbilgisel olarak değil, psikolojik açıdan da “nasıl yazabiliriz”? Bilişsel Düzlemde: Adaletin Zihinsel Haritası “Göze göz, dişe diş” sözü bilişsel psikoloji açısından, insanın dünyayı anlamlandırma biçimlerinden biridir. Zihin, yaşanan haksızlıklar karşısında denge…

Kelimenin Kalınlaştığı Yer: Gözde Kalınlaşma Üzerine Edebi Bir Okuma Edebiyat, kelimenin etine dokunma sanatıdır. Sözcükler bazen incelir, şeffaflaşır; bazen de kalınlaşır, yoğunlaşır. Bir metni okurken cümlelerin arasından değil, onların ağırlığının altından geçeriz. İşte Gözde Kalınlaşma dediğimiz olgu, bu ağırlığın bedende, duyguda ve anlamda birikmesidir. Bir karakterin, bir anlatının ya da bir duygunun gözde kalınlaşması — yani bir tür görünürleşme, birikme, derinleşme hâlidir. Gözün Hafızası ve Kalınlaşan Anlam Edebiyat tarihinde göz, yalnızca bir görme organı değildir; aynı zamanda bir hafıza mekânıdır. Balzac’ın karakterleri, Dostoyevski’nin suçlu yüzleri, Virginia Woolf’un içe dönen bakışları… Hepsi gözde toplanır, gözde çözülür. “Gözde Kalınlaşma” dediğimiz şey, bakışın…

Airfryer Kapama Nasıl Yapılır? (Savaş Stratejisi mi, Aşk Hikâyesi mi?) Evde bir Airfryer varsa, bil ki artık iki tip insandan biri oldun: Ya “Ben bunu alırken kızartma yapacağım sanmıştım, şimdi içinde kek pişiriyorum” tayfasındansın ya da “İşte tam da bu yüzden mutfağın generaliyim!” diyenlerden. Fakat ne olursan ol, hepimizin ortak bir kaderi var: Airfryer’ı kapatmak… Yani düğmeyi kapatıp gitmek değil, içinde efsane bir “kapama yemeği” yapmak! — 🍗 Airfryer’da Kapama: Yeni Nesil Osmanlı İmparatorluğu Airfryer kapama, adeta teknolojinin gelenekle el sıkışmasıdır. Eskiden nenelerimiz tencerenin başında saatlerce bekler, üstüne bir de “Ocak altını kıs, yanar vallahi!” diye fısıldardı. Şimdi ise tek…

Görsel Sanatlar Nedir? Edebiyatın Işığında Bir Yolculuk Kelimenin Gücüyle Başlayan Görsel Bir Düş Edebiyat, sözcüklerin bir ressamın fırçası gibi anlamları renklendirdiği, imgeleri zihinde canlandırdığı bir sanattır. Bir şairin dizelerinde, bir romancının betimlemelerinde, bir öykücünün sessiz bir anı tarif edişinde görsel sanatların özü saklıdır. Çünkü her kelime bir görüntüye, her görüntü bir duyguya dönüşür. Görsel sanatlar işte tam da bu dönüşümün somut biçimidir: kelimenin maddeye, düşüncenin biçime, duygunun renge bürünmesidir. Görsel Sanatlar Nedir? Kısa Bir Özet Görsel sanatlar, duyuların en doğrudan olanı olan görme üzerine kurulmuş sanat dallarının tümünü kapsar. Resim, heykel, fotoğraf, grafik tasarım, mimari, sinema ve dijital sanatlar bu…

Gurur Nasıl Bir Duygu? İnsan Ruhunun Görkemli Yükü Gurur, insanın kendine bakışının en parlak ama aynı zamanda en karmaşık yansımalarından biridir. Bir yanda başarı, özsaygı ve direncin sembolü olarak parlayan bu duygu; diğer yanda kibir, mesafe ve yalnızlıkla karıştığında insan ilişkilerini zedeleyebilen bir ikileme dönüşür. Gurur, hem yücelten hem de sınayan bir duygudur — insan olmanın zarif bir çelişkisidir. — Gururun Tarihsel Kökeni: Antik Çağlardan Modern Ahlaka Tarih boyunca gurur, ahlaki tartışmaların merkezinde yer almıştır. Antik Yunan’da gurur, “hubris” adıyla anılırdı ve çoğu zaman tanrılara meydan okuyan insanın felaketine neden olan bir günah olarak görülürdü. Sophokles’in tragedyalarındaki kahramanlar, kendi başarılarının…